ส่วนประกอบวาล์ว – Valve Components

เราเป็นผู้นำเข้า และจัดจำหน่าย อุปกรณ์ยูพีวีซี ท่อยูพีวีซี uPVC วาล์วยูพีวีซี uPVC วาล์วทองเหลือง วาล์วเหล็กหล่อ วาล์วสแตนเลส SANKING, KITZ, KISTLER, ERA, CENIT ฯลฯ

ส่วนหลักของวาล์ว ประเภททั่วไป คือ Body และ Bonnet สองส่วนนี้ประกอบเป็นปลอกที่ยึด รองรับของเหลวที่ไหลผ่านวาล์ว

1. BODY

Body คือ ตัววาล์ว หรือปลอกด้านนอกของวาล์ว หรือชิ้นส่วนภายในหรือแผ่นปิด

วัสดุของ Body วาล์ว ได้แก่

• Metallic โลหะหรือเหล็ก
• Plastic พลาสติก (วัสดุสังเคราะห์จากโพลิเมอร์อินทรีย์) เช่น PVC, PP, PVDF และ glass-reinforced nylon ไนลอนเสริมด้วยแก้ว
• Brass ทองเหลือง (ทองแดง+สังกะสี)
• Bronze บรอนซ์ (ทองแดง+ดีบุก)
• Gunmetal ทองเหลืองแดง (ทองแดง+ดีบุก+สังกะสี)
• Cast iron เหล็กหล่อ (เหล็ก+คาร์บอน 2%)
• Steel เหล็ก (เหล็ก+คาร์บอน 10%)
• Alloy steel เหล็กกล้าผสม (ผสมธาตุต่างๆ 1-50%)
• Stainless steels เหล็กกล้าไร้สนิม (เหล็ก+โครเมียม)

2. BONNET

Bonnet เป็นส่วนของปลอกหุ้มที่ Stem ทำหน้าที่เป็นตัวกั้น และปิดผนึก Stem หรือเป็นฝาครอบตัววาล์ว โดยทั่วไปแล้ว Bonnet จะขันสกรูหรือยึดเข้ากับ Body

ในระหว่างการผลิตวาล์ว ชิ้นส่วนภายในจะถูกใส่เข้าไป Body จากนั้นจึงติด Bonnet เพื่อยึดทุกอย่างภายในเข้าด้วยกัน โดยปกติแล้วสำหรับการบำรุงรักษา ผู้ใช้จะต้องถอดฝา Bonnet เพื่อเข้าถึงชิ้นส่วนภายในของวาล์ว

วาล์วหลายตัวไม่มีฝา Bonnet เช่น Plug valves วาล์วปลั๊ก, บอลวาล์วหลายตัวไม่มี Bonnet เนื่องจากตัววาล์วประกอบเข้าด้วยกันในรูปแบบที่แตกต่างกัน เช่น ขันเกลียวเข้าที่ตรงกลางตัววาล์ว

3. PORT

Port เป็นทางเดินที่ให้ของไหลผ่านวาล์ว ถูกกีดขวางโดย Disc เพื่อควบคุมการไหล วาล์วส่วนใหญ่มี 2 พอร์ต หรือมีมากกว่า 2 พอร์ตก็ได้

วาล์วเชื่อมต่อกับท่อด้วย Port เกือบตลอดเวลา หรือส่วนประกอบอื่นๆ วิธีการเชื่อมต่อ ได้แก่ เกลียว, อัดกาว ซีเมนต์, หน้าแปลน หรือวิธีงานเชื่อม

4. HANDLE / HANWHEEL / ACTUATOR

Handle or Actuator เป็นที่จับใช้ เพื่อควบคุมวาล์วด้วยตนเองจากภายนอกตัววาล์ว ส่วนวาล์วที่ใช้ Actuator เป็นกลไกหรืออุปกรณ์ในการควบคุมวาล์วอัตโนมัติหรือจากระยะไกลจะไม่มีที่จับ แต่บางตัวอาจมีที่จับ เช่น Stop-check valve วาล์วบางตัวไม่มีที่จับเนื่องจากควบคุมตัวเองจากภายในโดยอัตโนมัติ เช่น Check valves, Relief valves

5. DISC

Disc เป็นสิ่งกีดขวางสามารถเคลื่อนไหวได้ภายใน Body เพื่อปรับให้การไหลหยุดนิ่งหรือควบคุมการไหล Disc มีรูปทรงต่างๆ มากมายขึ้นอยู่กับชนิดของวาล์ว Disc สามารถเคลื่อนที่เป็นเส้นตรงภายในวาล์ว หรือหมุนบนก้าน (เช่น Butterfly valve วาล์วปีกผีเสื้อ) หรือหมุนบนบานพับ (เช่น Check valve เช็ควาล์ว)

6. BALL

Ball ลูกบอล คือ ชิ้นส่วนกลมมีทางเดิน 1 ทางหรือมากกว่าผ่าน Port ซึ่งการหมุนลูกบอลสามารถกำหนดทิศทางการไหลระหว่าง Port ได้

Ball valve บอลวาล์ว ใช้ทรงกลมหรือทรงกระบอกเจาะรูเป็นทางผ่านของไหล ซึ่งสามารถหมุนได้ภายในตัววาล์ว

Plug valve ปลั๊กวาล์ว ใช้ทรงกระบอก หรือรูปทรงกรวย เรียกว่า ปลั๊ก ซึ่งสามารถหมุนได้ภายในตัววาล์ว

ลูกกลิ้งรูปทรงอื่นๆ สามารถทำได้เช่นกัน ถ้าสามารถหมุนภายในตัววาล์วได้

อย่างไรก็ตาม ชิ้นส่วนทรงกลมอาจไม่ใช่การหมุนภายในตัววาล์วเสมอ เช่น Ball check valve บอลเช็ควาล์ว ใช้ลูกบอลเพื่อป้องกันการไหลย้อนกลับ เนื่องจากการทำงานของวาล์วไม่เกี่ยวข้องกับการหมุนของลูกบอล

Ball ลูกบอล ยังใช้สำหรับงานหนัก แรงดันสูง และความทนทานสูง โดยทั่วไปจะทำจาก Stainless steel (สแตนเลส), Titanium (ไทเทเนียม), Stellite (สเตลไลต์), Hastelloy (เฮสเทลลอย), Brass (ทองเหลือง) หรือ Nickel (นิกเกิล) ลูกบอลยังสามารถทำจากพลาสติกประเภทต่างๆ เช่น ABS (เอบีเอส), PVC (พีวีซี), PP (พีพี) หรือ PVDF (พีวีดีเอฟ)

7. SEAT

Seat เป็นพื้นผิวภายในของ Body ที่สัมผัสกับ Disc เพื่อสร้างรอยป้องกันรั่วซึมให้แน่น

Disc ที่เคลื่อนที่เป็นเส้นตรง หรือแกว่งบนบานพับ หรือ Trunnion (ส่วนที่ยื่นออกมารูปทรงกระบอกที่ใช้เป็นจุดหมุน) จะสัมผัสกับ Seat เมื่อปิดวาล์วเท่านั้น แต่เมื่อหมุน Disc พื้นที่หน้าสัมผัสจะเปลี่ยนไป

Seat จะอยู่กับที่เสมอบน body โดย Seat ถูกจำแนกตามการถูกตัดเข้ากับ body โดยตรง หรือทำจากวัสดุอื่นรองรับก็ได้ เช่น

• Hard seats เป็นส่วนสำคัญของ Body วาล์วโลหะแบบ Hard seat เกือบทั้งหมด จะมีการรั่วซึมเล็กน้อย

• Soft seats จะติดตั้งเข้ากับ Body และทำจากวัสดุที่นุ่มกว่า เช่น PTFE (ฟลูออโรโพลิเมอร์สังเคราะห์มีส่วนผสมของไฟเบอร์หรือเทฟลอน) หรือ elastomers (โพลีเมอร์ธรรมชาติหรือสังเคราะห์ที่มีความยืดหยุ่น) เช่น NBR (ยางไนไตรล์) , EPDM (ยางเอทิลีน โพรพิลีน ไดอีน โมโนเมอร์) หรือ FKM (กลุ่มของวัสดุฟลูออโรอีลาสโตเมอร์ที่มีฟลูออโรคาร์บอน) ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิการทำงานสูงสุด

วาล์วแบบ Soft seated จะมีโอกาสรั่วน้อยกว่ามากเมื่อปิด ขณะที่วาล์วแบบ Hard seated มีความทนทานมากกว่า โดย Gate valve, Globe valve, Check valve มักจะเป็น Hard seated ในขณะที่ Butterfly valve, Ball valve, Plug valve and Diaphragm valve มักจะเป็น Soft seated.

8. STEM

Stem จะส่งการเคลื่อนไหวจาก Handle หรืออุปกรณ์ควบคุมไปยัง Disc

โดยปกติ Stem มักจะลอดผ่านฝา Bonnet ในบางกรณี Stem และ Disc สามารถรวมกันเป็นชิ้นเดียวได้ หรือรวม stem และ handle เป็นชิ้นเดียว

การเคลื่อนที่ที่ส่งผ่านจาก Stem อาจเป็นแรงเชิงเส้น, แรงบิดในการหมุน หรือ 2 อย่างเข้าด้วยกัน เช่น Angle valve วาล์วมุม

วาล์วและ Stem ที่เป็นเกลียวเพื่อให้ stem สามารถขันเข้าหรือออกจากวาล์วได้โดยหมุนไปในทิศทางหนึ่งจึงสามารถเคลื่อน Disc ไปมาภายใน Body ได้

9. PACKING

Packing หรือ เรียกว่า O-ring โอริง หรือ Toric joint ข้อต่อโทริก มักจะใช้ระหว่าง Stem และฝา Bonnet เพื่อรักษาการปิดผนึก วาล์วบางตัวไม่มีการควบคุมจากภายนอก และไม่ต้องการ Stem เช่น Check valve เช็ควาล์ว

วาล์วที่มี Disc อยู่ระหว่าง Seat และ Stem และตำแหน่งที่ Stem เคลื่อนไปในทิศทางที่เข้าไปในวาล์ว เพื่อที่จะปิดมัน เรียกว่า Normally-seated or Front seated

วาล์วที่มี Seat อยู่ระหว่างแผ่น Disc กับ Stem และตำแหน่งที่ Stem เคลื่อนไปในทิศทางที่ออกจากวาล์วเพื่อที่จะปิดมัน เรียกว่า Reverse-seated หรือ Back seated

10. GASKETS

Gaskets เป็นซีลทางกล หรือตัวปิดผนึก ซึ่งเติมช่องว่างระหว่างพื้นผิว ตั้งแต่สองพื้นผิวขึ้นไป หรือบรรจุภัณฑ์ที่ใช้เพื่อป้องกันการรั่วไหลของก๊าซหรือของเหลวจากวาล์ว ภายใต้การบีบอัด

11. SPRING

Spring วาล์วหลายตัวมี Spring สำหรับบรรจุ Spring เพื่อเลื่อน Disc ให้อยู่ในตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่งเหมือนตอนแรก

Relief valves มักใช้สปริงเพื่อปิดวาล์ว แต่เมื่อมีแรงดันมากเกินไป จะบังคับให้วาล์วเปิดหรือต่อต้านแรงของสปริงได้ โดยปกติจะใช้คอยล์สปริง Coil springs

วัสดุสปริงทั่วไป ได้แก่ Zinc plated steel (เหล็กชุบสังกะสี), Stainless steel (สแตนเลส) และสำหรับการใช้งานที่อุณหภูมิสูง Inconel X750s

12. TRIM

Trim คือ องค์ประกอบภายในของวาล์ว เรียกรวมกันว่า ส่วนปิดของวาล์ว ตามมาตรฐาน API 600 “Steel Gate Valve-Flanged and Butt-welding Ends, Bolted Bonnets” ประกอบด้วย stem, seating surface, gate seating surface, bushing และชิ้นส่วนภายในขนาดเล็กที่ปกติจะสัมผัสกับของเหลว

ขอบคุณข้อมูล
– en.wikipedia.org/wiki/Valve